Szlakiem Zamków Piastowskich – DZIEŃ 6. Lubiechów i zamek Książ

Dzień wcześniej zaplanowaliśmy, że z Bolkowa do Wałbrzycha dojedziemy autobusem. Wyjazd dość wczesnym rankiem. Niestety, po raz kolejny zawiódł nas rozkład. Autobus się nie pojawił. Po kilku kwadransach konsternacji podjechał za to inny, do Jeleniej Góry. Wsiedliśmy. Zawsze łatwiej wydostać się stamtąd niż z niewielkiego Bolkowa.

Do stacji Wałbrzych Miasto dojechaliśmy pociągiem. W pobliżu dworca jest kilka przystanków komunikacji miejskiej. By dostać się do Książa, należy przejść przejazd kolejowy i wsiąść w 8. Mieliśmy całkiem dobry czas, więc gdy tylko zorientowaliśmy się, że przejeżdżamy obok Palmiarni Lubiechowskiej, szybko wysiedliśmy.

Palmiarnia Lubiechowska

Palmiarnia na obrazie, który można podziwiać w zamku
Książ

Kupując bilet wstępu do zamku, zwiedzanie palmiarni otrzymuje się w pakiecie. My w wejściówki zaopatrzyliśmy się już wcześniej. Rezerwacji dokonaliśmy on-line.

Palmiarnia w Wałbrzychu została wybudowana w latach 1911-1913 z polecenia Henryka XV von Pless. Jest to zatem jeden z najstarszych obiektów tego typu w Polsce.

W jednym z pomieszczeń palmiarni wystawiane są drzewka bonsai. Każdy z eksponatów jest fantastycznie opisany. Dla takich laików w tej kwestii jak my była to ciekawa lekcja przyrody. Drzewka uformowane w różny sposób robią ogromne wrażenie.

Wystawa bonsai w palmiarni w Wałbrzychu

W ramach tego obiektu funkcjonuje również kawiarnia i kwiaciarnia. W tej ostatniej urzekły mnie niecodzienne kompozycje, np. połączenie wrzosu, sukulentów i wikliny.

Widok na zamek Książ z pobliskiego punktu widokowego

Z Lubiechowa pomaszerowaliśmy do zamku Książ. Szlak prowadzi obok punktu widokowego, z którego można podziwiać całą bryłę budynku. Stamtąd już tylko rzut beretem do wież bramnych i wejścia na dziedziniec zamkowy.

Droga z Lubiechowa do zamku Książ

Nie pamiętam, czy kiedy rezerwowaliśmy zwiedzanie zamku, było już głośno o złotym pociągu. W każdym razie złożyło się (nie)idealnie. Wybraliśmy przecież trasę „Od Piastów do tajemnic II wojny światowej”. Do rozpoczęcia zwiedzania mieliśmy jeszcze trochę czasu, usiedliśmy na dziedzińcu przed zamkiem i chłonęliśmy klimat tego miejsca. Tego dnia – nieco tłoczny, śpieszny, gwarny... A co tam, nic dziwnego przecież, że kolejne doniesienia medialne zelektryzowały okolice.

Pamiątki ze "złotego pociągu"

Książ to zamek książęcy wybudowany najprawdopodobniej w XIII w. Wielokrotnie był przebudowywany – najpierw w XVI w. w stylu renesansowym, następnie w XVIII w. w stylu barokowym i w końcu w XX w. w stylu neorenesansowym. To trzeci co do wielkości zamek w Polsce. Znajduje się w nim około 400 pomieszczeń. Rozlokowano je we wnętrzach obiektu o planie nieregularnym, zbliżonym do prostokąta, uzbrojonym w kilka baszt i wieżę główną.

Z powstaniem zamku Książ wiąże się niejedna legenda. Według któreś z nich w roku 933 siedzibę w tym miejscu wzniósł rycerz Funkenstein, który jako młody giermek znalazł w lesie worek węgla. Podarował go swojemu władcy, a ten nakazał mu powrót w to miejsce i budowę grodu obronnego, który miałby strzec czarnego skarbu.

Jeden z ważniejszych okresów w dziejach zamku Książ zaczął się z początkiem XVI w., kiedy to majątek trafił w ręce rodziny Hochbergów. Zajmowali oni trzecie miejsce w Niemczech, a siódme w Europie, pod względem wartości posiadanych dóbr. Na ich potrzeby w samym Wałbrzychu pracowało ponad 9 tysięcy ludzi.

Z książki Macieja Węgrzyna pt. „Zamki w Polsce” dowiadujemy się więcej o drugim z najistotniejszych okresów historii Książa – dziejami związanymi z II wojną światową:

"W roku 1943 otoczony zasiekami zamek zaczęto przebudowywać na nową kancelarię Rzeszy. Operacja prowadzona była w ramach akcji Riese, a kompleks w Książu otrzymał nazwę Brabant 1. Być może miała tu powstać główna kwatera Hitlera ze schronem przeciwlotniczym, ale także chroniąca przed bronią atomową. Sieć korytarzy pod zamkiem osiągnęła prawie 900 metrów długości i do 50 metrów głębokości. Niewykluczone, że Książ miał też spełniać funkcję centrum zespołu fabryk podziemnych i ośrodka badawczego nad bronią chemiczną, biologiczną, elektroniczną."

To pomieszczenie miało pełnić funkcję gabinetu Adolfa Hitlera

To samo pomieszczenie - widok przeciwległej ściany

Za tą szafą z kolei ma być wejście do szybu ewakuacyjnego

To niesamowite, w jaki sposób w Książu funkcjonują dwa światy – arystokratyczny i ten związany z bestialską działalnością hitlerowców. Nigdy wcześniej nie przeszłoby mi przez myśl, że za którąś ze ścian tych barokowych wnętrz kryją się betonowe korytarze i szyby, mające stanowić drogę ewakuacji Hitlera w obliczu niespodziewanego ataku.

W tym miejscu dokładnie widać przebudowę murów, której dokonali hitlerowcy

Z ogromną ciekawością wsłuchiwaliśmy się w każde słowo naszego przewodnika. Zgodnie z zapowiedzią oprowadzenie zaczęto od najstarszych dziejów zamku. Dużo miejsca poświęcono oczywiście wydarzeniom XIX-wiecznym, łączącym się z postacią księżnej Marii Teresy, znanej jako Daisy, żony Henryka XV.

Odrestaurowane wnętrza są jeszcze pozbawione ekspozycji

Niemal niezauważenie przeszliśmy do miejsc związanych z II wojną światową. Przewodnik zaprowadził nas także do nowo odrestaurowanych wnętrz wyższych pięter, by w końcu wspiąć się najwyżej, jak można – na wieżę zamkową. Roztacza się z niej niesamowity widok.

Najwyższe piętro zamku Książ

Wejście na wieżę główną zamku Książ

Widok z wieży głównej zamku Książ

Całe szczęście, że zdecydowaliśmy się na nocleg w pobliskim hotelu. Mogliśmy do woli kontemplować to miejsce, włóczyć się po zamkowych korytarzach i ogrodach. W takim miejscu zwyczajnie nie wypada się spieszyć.

Trafiliśmy m.in. na wystawę sztuki współczesnej, wystawę pt. "Filie KL Gross-Rosen" oraz "Kowboje wyklęci".